Metody korygowania mowy z zaburzeniami

Dzięki prowadzonym badaniom udało się ustalić, że istnieją pewne warunki, które przyczyniają się do zmniejszenia stopnia lub czasowego wyeliminowania jąkania. Poprawę płynności mowy zwiększa: mowa chóralna, w której ten sam tekst wypowiadany jest przez kilka osób, szept, mowa rytmiczna, śpiew i mowa powolna. Spostrzeżenia te przyczyniły się do powstania nowych metod terapii i korekcji jąkania. W większości przypadków polegają one na modyfikacji słuchowej pętli sprzężenia zwrotnego poprzez wprowadzenie do niej zmodyfikowanego sygnału mowy.

Opóźnienie sygnału, Maskowanie szumem, Transpozycja sygnału mowy w dziedzinie częstotliwości,




Opóźnienie sygnału

Jedną z najstarszych metod korekcji jąkania jest wprowadzenie do słuchowej pętli sprzężenia zwrotnego opóźnionego sygnału mowy.


Efekt ten można uzyskać, np. podczas mówienia w odpowiednim pomieszczeniu zapewniającym występowanie echa. W terapii jąkania zjawisko to realizowane jest poprzez opóźnienie sygnału mowy w urządzeniu opóźniającym. Urządzenie to odbiera przez mikrofon sygnał mowy i dzięki możliwości buforowania dźwięku po chwili dostarcza go przez słuchawki z powrotem do uszu osoby jąkającej się. W zależności od potrzeb dostosowuje się czas opóźnienia sygnału do indywidualnych wymagań (np. 50-100ms). Procesowi temu towarzyszy znaczące spowolnienie prędkości mowy, które jest uważane przez niektórych logopedów za warunek konieczny uzyskania płynności mowy u osób jąkających się. Dobre wyniki, jakie uzyskiwano podczas badań przyczyniły się do opracowania terapii nazwanej metodą "ECHO" , rozpowszechnionej w Polsce przez Adamczyka. Terapia ta polega na codziennym wykonywaniu ćwiczeń pod nadzorem logopedy, w których wykorzystywany jest echo-korektor. W efekcie osoba jąkająca się ma wykorzystywać "zapamiętane echo" podczas normalnych wypowiedzi. Wynikiem takiej terapii jest zwiększenie płynności mowy kosztem jednak drastycznego spadku tempa wypowiedzi, co u niektórych osób wywołuje zniechęcenie do tej metody i porzucenie terapii.

Początek tekstu, Maskowanie szumem, Transpozycja sygnału mowy,

Maskowanie szumem

Maskowanie szumem jest kolejnym sposobem korekcji zaburzonej mowy wykorzystującym możliwość korzystnej ingerencji w słuchową pętlę sprzężenia zwrotnego.


Metoda ta polega na częściowym lub całkowitym zagłuszeniu wypowiedzi osoby jąkającej się. Wprowadzany hałas maskuje sygnał mowy przewodzony przez kości czaszki i drogą powietrzną. W takim przypadku zarówno osoby poprawnie mówiące, jak i jąkające się podwyższają poziom głosu, tzw. efekt Lombarda, co u tych drugich powoduje zwiększenie płynności mowy. Zasadę tę wykorzystano w urządzeniu nazwanym zaszumiaczem Edynburgskim. Jednak możliwość zastosowania tej metody podczas terapii jest znikoma, jak również mało prawdopodobne jest użycie jej w przypadku urządzenia korygującego jąkanie, ponieważ osiągnięcie zadawalających rezultatów wymaga stałego oddziaływania na osobę szumem, co przy dłuższych próbach jest bardzo męczące i może prowadzić do pogorszenia czułości słuchu.

Początek tekstu, Opóźnienie sygnału, Transpozycja sygnału mowy,

Transpozycja sygnału mowy w dziedzinie częstotliwości

Mówienie chóralne powoduje w przypadku osób jąkających się poprawienie płynności mowy. Dzieje się tak nawet w przypadku mowy wspólnej z innymi osobami jąkającymi się, przy czym zauważa się nieznaczne zmniejszenie prędkości mówienia wraz ze wzrostem liczby uczestników chóru. Metodą wykorzystującą pośrednio to zjawisko jest transpozycja sygnału mowy w dziedzinie częstotliwości. Wprowadza ona "dodatkowy" głos do słuchowej pętli sprzężenia zwrotnego będący zmodyfikowaną wersją głosu mówcy (przesunięcie może wynosić, np. oktawę w dół). Sprawia to wrażenie, jakby jednocześnie mówiła jeszcze jedna osoba, co jest namiastką mowy chóralnej. Metoda ta daje stosunkowo dobre efekty w większości przypadków jąkania, jednocześnie nie spowalnia tempa mowy oraz nie zmienia poziomu głosu. Możliwe jest również wykorzystanie jej w urządzeniach korygujących mowę.



Początek tekstu, Opóźnienie sygnału, Maskowanie szumem,